دانستنی های سرطان

کولستومی،نوعی عمل جراحی است که در طی آن جراح سوراخی در روده بزرگ ایجاد نموده و آن را به خارج شکم و سطح پوست شكم متصل می کند و بدین ترتیب مسیری برای خروج مواد زاید از بدن مهیا می شود. مواد زاید خارج شده در کیسه ای که به سوراخ ایجاد شده در سطح بدن متصل می شود جمع شده و به خارج تخلیه می گردند. انجام کولستومی ممکن است به علت شرایط پزشکی گوناگونی مانند برخی از انواع سرطانها (برداشتن بخشی یا تمام روده بزرگ)، آسیب یا و انسداد بخشی از روده بزرگ مورد نیاز باشد.

کولستومی ممکن است موقتی یا دائمی باشد و در بخشهای مختلف روده بزرگ انجام شود. مانند کولون بالا رونده (Ascending Colon)، عرضی (Transverce Colon)، پایین رونده (Decending Colon) و سیگمیویید. اگر چه کولستومی یک تغییر بدنی عمده برای بیمار است اما این فرآیند، هضم غذا و مسیر گوارشی را تا محل ا یجاد كولستومی تغییر نمی دهد و همچنان مانند قبل از این شرایط، غذا به طور طبیعی پس از جویدن و بلع، از مری به معده و سپس به روده باریک رفته و آنجا به روده بزرگ یا کولون سفر می کند. مدفوع در طی عبور از روده بزرگ ابتدا شل و مایع است و سپس کم کم آب ان جذب شده و سفت تر می شود.

پس از بهبود محل عمل جراحی کولستومی فرد می تواند به رژیم غذایی طبیعی خود برگردد البته باید نکاتی را رعایت نماید. رعایت توصیه های زیر می تواند به حفظ تغذیه سالم و مناسب و نیز کارکرد استومی مطلوب روده در افراد دارنده کولستومی کمک نماید:
1. رژیم غذایی شما معمولاًًً پس از جراحی، با یک رژیم کم فیبر یا شروع می شود و پس از 6 تا 8 هفته که ورم و التهاب روده کاهش یابد م یتوانید به رژیم غذایی معمول خود برگردید.
2. با ید غذایتان را کام.الً بجویید. مواد غذایی جامد را به قطعات کوچک ببرید تا بهتر جویده و تحمل شوند.
3. یک رژیم غذایی متنوع و متعادل داشته باشید. بسیار كمك كننده است تا ویتامینها، مواد معدنی، انرژی و سایر درشت مغذی های مواد غذایی نظیر پروتئین، کربوهیدرات و چربی مورد نیاز برای سلامت خود را به دست آوردید.
4. باید به تأثیر غذای مصرفی بر دستگاه گوارش و دفع خود دقت کنید. بهتر است هر غذای جدید را به تنهایی در یک زمان مشخص به برنامه غذایی تان اضافه کنید. شود تا اثر ان را بر دستگاه گوارش خود بررسی کنید. لیستی از غذاهایی که امتحان نموده اید داشته باشید و بنویسید که با مصرف هر کدام چه احساسی داشتید.
5. باید با فواصل منظم غذا خورده شود و وعده های غذایی اصلی و میان وعده ها را در زمان مشخص از شبانه روز میل کنید. عدم مصرف غذا و گرسنگی طولانی مدت بروز اسهال و تولید گاز را در دستگاه گوارش تان افزایش می دهد. در این شرایط وعده های غذایی کوچک (کم حجم) و مکرر می توانند مفید باشند.
6. عدم تحمل لاکتوز در بین بیماران شایع است. اگر پس از مصرف محصولات لبنی حالت نفخ، اسهال یا گاز برایتان ایجاد شد بهتر است به جای آ نها از شیر سویا یا شیر بدون لاکتوز استفاده کنید.
7. مصرف بزرگ ترین وعده غذایی در میانه روز ممکن است دفع مدفوع را در هنگام شب کاهش دهد و استراحت کامل در طول شب را برای بیمارتان آسانتر کند.
8. با ید از غذای ادویه دار، سرخ شده و سرشار از قندهای ساده (مانند: شکر، قند، عسل، مربا، ژله، نوشیدنی های شیرین، کیک، آبنبات، کلوچه ها، شیرینی ها و.) بپرهیزید. تمامی این مواد می توانند موجب اسهال شوند.
9. نوشیدن روزانه حدود 10 - 8 لیوان مایعات بسیار مفید و كمك كننده است. ممکن است زمانی که هوا گرم است یا هنگامی که بدنتان به دلیلی (مانند ورزش) آب بیش از حد از دست می دهد به مقدار بیشتری هم نیاز داشته باشید. کاهش حجم ادرار، پر رنگ شدن آن، تشنگی و خشکی دهان و پوست می توانند نشانه کم آبی باشند.
10 . غذاها را با ید با دهان بسته بجویید.
11 . مصرف آدامس می تواند موجب بلع هوا شده و تولید گاز را افزایش دهد .
12 . در شرا یط كولستومی غذا را نبا ید با آب قورت داد.
13 .صرف غذا در محیطی آرام و دلپذیر بسیار مفید است.
14 . برخی مواد غذایی ممکن است به خوبی تحمل نشوند و موجب ایجاد نفخ (گاز)، بوی زیاد، اسهال، یبوست یا انسداد سوراخ کولوستومی شوند. فهرست این غذاها، در جدول شماره یك 1 آمده است. البته ممکن است برای هر تمامی افراد این مشکلات ایجاد نشود.
15 . برخی مواد غذایی می توانند به کاهش و بهبود حالت اسهال، یبوست و کنترل بوی مدفوع کمک کنند، در جدول شماره 2 به آن ها اشاره شده است.

جدول شماره 1- مواد غذایی كه ممکن است به خوبی تحمل نشوند و موجب ایجاد نفخ (گاز)، بوی زیاد، اسهال، یبوست یا انسداد سوراخ کولوستومی شوند

جدول شماره 2- مواد غذایی که می توانند به کنترل اسهال، یبوست یا بوی مدفوع کمک کنند

مریم ظریف یگانه
کارشناس ارشد علوم تغذیه